فرش دستباف اصل | راهنمای خرید منزل
- توضیحات
- دسته: راهنمای خرید وسایل داخل خانه
- بازدید: 1956
میخوام فرش دستباف بخرم میترسم اشتباه کنم. اصلا می صرفه فرش دستباف بخرم؟
این ها سوالات شماست پس لطفا این مطلب را کامل بخوانید
میخواهید كه یك اتاق در هم ریخته و تكرنگ داشته باشید یا یك اتاق پر از رنگ ها با بافت غنی؟ اگر شما با یك اتاق كاملاً خالی شروع می كنید، یك فرش انتخاب كرده و بعد دیوارها را با رنگ هایی كه در فرش پیدا می كنید رنگ یا كاغذ دیواری كنید.
▪ به یاد داشته باشید كه فرش باید اندازه اتاق باشد. ملاحظه كنید اتاق چگونه مورد استفاده قرار می گیرد. چقدر ترافیك دارد و زیر چه نوری قرار می گیرد. برای محل هایی كه رفت و آمد زیاد دارد مثل راهروها، شما ممكن است یك فرش بادوام با الگو انتخاب كنید.
▪ مبلمانی انتخاب كنید كه طرح و رنگ های به كار رفته در فرش شما را نشان دهد.
▪ اگر با وسایل و مبلمان شروع می كنید، فرشی انتخاب كنید كه رنگ یا نقش مبلمان و وسایل شما را دارد. نقش ها می توانند مخلوط شوند اگر به وسیله رنگ ها هماهنگ شوند. عوامل در طرح یك فرش می تواند در نقشه و طرح نهایی شركت داشته باشند. برای مثال، اگر فرش گلدار است عكس های قابدار با گل های همرنگ فرش اضافه كنید.
▪ به اندازه اتاق یا مكانی كه می خواهید بپوشانید فرش بگیرید. اندازه های معمولی فرش ها ۲ در ۳ و ۳ در ۴ متر است.
▪ یك فرش با طرح كلی توپر می تواند نقطه وسط یا مركز یك اتاق با صندلی و مبل با نقش و طرح یكدست در اطراف آن باشد.
▪ فرش های روشن باعث بزرگ نشان دادن اتاق می شوند و رنگ های تیره باعث دنج و كوچك نشان دادن اتاق می شوند.
▪ فرشی را انتخاب كنید كه كارایی آن خوب باشد، با تراكم، شانه و الیاف خوب باشد. هرچه الیاف فرش بیشتر باشد (با گره ها و دسته شده)، فرش شما دوام بیشتری می كند.
بخشی از قالیهای دستباف پشمی، تقریبا قیمتی معادل یک قالی ماشینی با کیفیت معمولی دارد؛ البته شاید سنگینتر و زمختتر بهنظر بیاید ولی دوام بیشتری نسبت به قالی ماشینی دارد و با خرید آن قدردان هنر و هنرمند سرزمین مان بودهایم.
غیر از این میتوانید با خرید یک یا 2 قالیچه کوچک، فضای خانهتان را با هنر دست بافنده قالی – آنهم با قیمت کم – پر کنید. راهنمای خرید فرش، اطلاعاتی را که برای خرید یک قالی یا قالیچه خوب نیاز دارید، در اختیارتان میگذارد.
فرق فرش و قالی
قدمت فرشبافی ایرانیان به حدود 2 تا 3 هزار سال قبل از میلاد میرسد. در حفاریهای شهر سوخته و محوطههای باستانی بینالنهرین، وسایل و ابزارآلات قالیبافی یافت شده که نشان از قدمت 4 تا 5 هزار ساله رواج این هنر کاربردی در ایران زمین دارد.
اما سؤال اساسی اینکه، آیا فرش و قالی و قالیچه باهم فرق دارند؟ بله! دارند. به هرگونه گستردنی بافتنی «فرش» میگویند که شامل قالی، گلیم، جاجیم، زیلو، پلاس و... میشود
اما به فرش پرزدار «قالی» گفته میشود و البته آن چیزی که باعث میشود قالی از قالیچه متفاوت شود، متراژ آن است. فرشهای پرزداری که مساحت آنها 6 متر به بالا باشد، قالی نامیده میشود و به فرشهای پرزداری که مساحت آنها 6 متر یا کمتر از آن باشد «قالیچه» میگویند. خوب است بدانید که کوچکترین قالیچهها را هم با مساحت یک تا یک و نیم متر، برای پشتی میبافند.
چرا یک قالی گرانتر است، یک قالی ارزانتر؟
کارشناسان قالی معتقدند ارزش هنری یک قالی یا قالیچه به نقشه، میزان استفاده از رنگهای طبیعی و هماهنگی قرارگرفتن این رنگها در کنار هم بستگی دارد، اما قیمت یک قالی یا قالیچه بیشتر به نقشه و رنگ، جنس نخ، تار و پود و پرز آن و ریزبافی و درشتبافی آن ربط دارد.
مشخصات فرش دستباف:
فرش دستباف داراى سه مشخصه زیر مى باشد:
داراى تار و پود مى باشد.
پرز داشته باشد.
پرزها دور تارها گره خورده باشد.
انواع قالی را براساس جنس به چند دسته تقسیم میکنند:
قالی تمام پشم:
فرشی که تار، پود و پرز آن از پشم باشد. این نوع قالیها به دلیل جنس پرزها درشت بافت هستند. قالی خرسک که از کلفتترین پشمها بافته میشود جزء این دسته است. قالی تمام پشم مزیتهایی همچون بادوام و مقاومبودن، قدرت برگشتپذیری پرزها پس از پاخوردن، قدرت بالای جذب رطوبت و... را داراست. این نوع قالی سنگین و ارزانقیمت است و کمتر میتوان نوع هنری آن را پیدا کرد.
قالی چله پشم:
نوعی قالی که چله آن از پشم است ولی پرزهایش تنها از پشم نیست.
قالی تمام ابریشم:
فرشی که تار و پود و پرز آن همگی از ابریشم است. این نوع قالی معمولا بسیار ریزبافت است و ارزش هنری زیاد و البته قیمت زیادی دارد. چنین قالی یا قالیچهای برخلاف ظاهر نرم و نازک و ظریفش، در مقابل لکهها بسیار مقاوم است؛ یعنی اگر آب، چای، نوشابه یا هر نوع مایع دیگری را رویش ریختید، لازم نیست ضربان قلبتان را اندازه بگیرید؛ کافی است آن را با یک دستمال مرطوب و کمی شامپو فرش بشویید؛ عین اولش خواهد شد.
قالی کف ابریشم:
فرشی که چله آن پشم است ولی تمام زمینه آن از ابریشم بافته شده است.
قالی گل ابریشم:
چله این قالی از پشم است ولی گلها و احیانا برگهای موجود در نقشه از نخ ابریشم و بقیه پرزها از پشم بافته میشود. این نوع قالیها ممکن است قیمت کمتری نسبت به قالی تمام ابریشم داشته باشند اما ارزش هنری زیادی دارند.
قالی دستباف سوف:
نوعى قالى است که زمینه آن از پود ضخیم و نازک تشکیل شده و نقش گل و بوته ها پرزدار مى باشد.
عیوبی که ممکن است قالی دستباف داشته باشد
عیب و ایراد قالی را بهتر است موقع خرید تشخیص دهید، چون به احتمال زیاد پس از پرداخت پول آن و آوردنش به خانه، دیگر تعویض یا پس گرفته نمیشود. اما عیب و ایرادهای یک قالی چه چیزهایی میتواند باشد؟
دوررنگ بودن زمینه
خوب خوب نگاه کنید. گاهی رنگ قسمت بالای زمینه قالی از رنگ قسمت پایینی آن کمرنگتر یا پررنگتر است. چشم دقیق و ریزبینی داشته باشید و در نور، خوب قالی را نگاه کنید؛ اگر 2 رنگ باشد قیمت آن گاهی تا نصف کاهش پیدا میکند!
اندازه قالی:
گر اندازه فاصله لبه حاشیه بالایی قالی تا وسط ترنج، بیشتر یا کمتر از 3 سانتیمتر با اندازه فاصله آنجا تا لبه حاشیه پائینی تفاوت داشته باشد، از قیمت قالی بسیار کم میشود؛ پس توی جیبتان خطکش داشته باشید.
کمبافی
: حتما موقع خرید قالی به پشت آن نگاه کنید؛ اگر گرهها منظم، پشتسر هم و یکاندازه بود که هیچ، ولی اگر اندازه گرهها متفاوت، نامنظم و گاهی با فاصله بود یعنی بافنده یا شلخته بوده یا خدای نکرده متقلب! مثلا در یک فرش 50 رج که باید در هر 7 سانتیمتر 50 گره داشته باشد، گرهها کمتر است، یا گرهها خوب شانه نخورده و پرزها کشیده نشده است؛ بههرحال یک جای کار میلنگد.
شکستگی گل قالی:
این مورد خیلی تخصصی است زیرا گلهای قالی اعم از شاهعباسی، آویزان، ستارهای و... اندازه استانداردی دارند که تنها بافندهها، کارشناسان و فروشندگان قالی از آن اطلاع دارند. اگر در بافت این گلها شکل و اندازه استاندارد رعایت نشود، از ارزش قالی کم میشود. این دیگر کار شما نیست؛ از یک خبره کمک بگیرید یا از روی گلهای قرینه، اندازههای ناموزون را حدس بزنید.
مطالعه فرش در نور طبیعی و توجه به رنگ آن و اطمینان از ثبوت رنگهای آن
همچنین فرش را باید از زوایای مختلف و در نور طبیعی مورد مطالعه قرار داد. رنگ فرش در جهت خواب آن تیرهتر از رنگ آن در جهت عکس خواب فرش به نظر میرسد در نتیجه خطوط طرح درجهت عکس خواب به نحو مشخصتری دیده میشود. همچنین باید رنگ فرش در تمام سطح آن یکنواخت باشد و مخصوصاً در فرشهای کف ساده دو رنگی و اختلالات رنگ دیده نشود. لذا رنگ فرش به اندازه کافی غنی و کامل باشد و قسمت انتهایی پرز با رنگ سطح فرش اختلاف نداشته باشد چون این اختلاف نمودار آن است که فرش با رنگهای جوهری رنگ شده است. با مالیدن تکه پارچه مرطوب بر روی قسمتهای رنگدار مشکوک میتوانید از ثبوت رنگهای فرش اطمینان حاصل کنید.
بررسی کیفیت پرزهای فرش
فرش را از نظر کیفیت پرزهای آن نیز باید مورد بررسی قرار داد. پرز فرش باید با دوام، درخشان و انعطاف پذیر باشد فرشهای با پرز نرم نسبت به فرشهای با پرز ضخیم دوام کمتری دارند و همچنین تمایل بیشتری به جذب گرد و خاک داشته و مانند فرشهای با پرز خشن نیز تمیز نمیشوند.
مطالعه پشت فرش از لحاظ نحوه تراکم و کوبیدگی پودها و یکنواختی طرح
شاید مهمرین عاملی که در انتخاب فرش باید مورد توجه قرار گیرد بافت آن است. برای بررسی چگونگی بافت فرش بهتر است آن را از قسمت پشت مورد مطالعه قرار دهید چون در پشت فرش کیفیت بافت مشخصتر است. با مطالعه پشت فرش به بسیاری از نکات آگاهی خواهید یافت که با بررسی رویه فرش امکان آن میسر نیست از قبیل تعداد گرهها، نحوه تراکم و کوبیدگی پودها و همچنین یکنواختی طرح، شمارش دقیق گرهها در واحد سطح را به کمک ذرهبینی که به یک قاب مدرج به واحدهای اندازهگیری (سانتیمتر – اینچ) متصل شده است میتوان انجام داد. با این وسیله تعداد گرهها را در عرض و طول یک قاب جداگانه بشمارید و در یکدیگر ضرب نمایید تا تعداد گرههای موجود در واحد سطح فرش به دست آید. ولی در این کار نهایت دقت باید معمول شود چه اختلاف شمارش یک و یا دو گره نتایج بسیار غلطی را در محاسبه کلی ارائه خواهد داد. برای صحت بیشتر محاسبه بهتر است شمارش گرهها را در چند نقطه مختلف فرش انجام داده و معدل آنها را ملاک محاسبه قرار دهید (تراکم قسمتهای پایین فرش معمولاً بیشتر از قسمتهای بالایی آن است).در مورد بافت فرش توجه داشته باشید که پود فرشهای یک پوده هیچگاه به چشم نمیخورد و تنها در فرشهای دو پوده و بیشتر است که بعضاً در پشت فرش امتداد پودها دیده میشوند و هرگاه ردیفهای بافته شده بهتر کوبیده شده باشند پودها کمتر دیده میشوند.
بررسی فرش از لحاظ پوسیدگی و همچنین رفوشدگی
با ملاحظه پشت فرش قسمتهایی را که بافت ناجور داشته و یا احتمالاً پوسیده و یا رفو شده باشند بهتر میتوان تشخیص داد قسمتهای رفو شده معمولاً زبرتر و محکمتر از دیگر نقاط فرش است و با کمی دقت علائم سوزن خوردگی را در آن میتوان مشاهده کرده و بعلاوه با تا کردن فرش در سمتهای مشکوک به پوسیدگی صدای خفیف و مخصوص شکستگی احساس خواهد شد.در موقع بررسی پرزهای فرش توجه داشته باشید ارتفاع پرز معیار ظرافت فرش نیست. برای کنترل کیفیت پرزهای فرش و چگونگی پرداخت آنها باید پرزها را با دست مالش داد در قسمتهای مختلف ارتفاع پرزها باید به یک اندازه بوده و اثر از تموج در آنها نباید باشد.یکی از دلایل نامنظم بودن پرزها علاوه بر پرداخت ناجور و نامنظم شستشوی خشن الیاف فرش است.
کدام طرح را انتخاب کنم؟
وقتی به قصد خرید یک قالی یا قالیچه وارد یک فروشگاه فرش دستباف شدید، آنچه بیش از همه چشمهایتان را نوازش میدهد طرح قالیهاست؛ گاهی خیلی شبیه به هم و گاهی فوقالعاده متنوع. آنوقت با خودتان میگویید «کدام طرح را میان این همه طرح انتخاب کنم؟». شاید بهترین راهش این باشد که درباره طرح قالیها کمی اطلاعات به دست بیاورید.
بیشتر ما وقتی به قالی دستباف فکر میکنیم، فورا یاد یک قالی با زمینه لاکی – قرمز میافتیم که یک گل بزرگ در وسط دارد که نامش «ترنج» است و 4 لچک (3 گوش) در چهارگوشه قالی و اطراف آن ترنج هم پر از گل و برگ و اسلیمی است. خیلیها این طرح را تکراری میدانند (البته همین طرح لچک و ترنج که برای ما تکراری است یکی از اصیلترین طرحهای قالی ایران است که در بازارهای جهانی کلی طرفدار دارد) ولی خب طرح قالی ایرانی فقط لچک ترنج – آنهم با زمینه لاکی – نیست؛ طرحهای زیاد دیگری هم داریم که بعضیهایشان درحال فراموششدن هستند. نکات زیر راهنماییتان میکند:
اگر یک قالی ریزبافت و هنری میخواهید که کف خانهتان را مثل یک باغ گل در فصل اردیبهشت تزئین کند، میتوانید قالی لچک و ترنج یا «شکارگاه» تبریز، قم و اصفهان را بخرید یا «ریزماهی» خوی و «هزاره هریس» مرند. البته این نوع فرشها گران است.
اگردنبال قالیهایی با نقوش روستایی و ایلیاتی هستید، میتوانید طرحهای «انسان و حیوان»، «گل و مرغ»، «درختی» «درخت و انسان» و «پای شتر» استانهای فارس، خراسان شمالی، کردستان و گلستان را بخرید. بعضی از این نوع طرحها به دلیل درشتبافی، ارزان هم هستند.
اگر میخواهید خانهتان با فرشهای ساده تزئین شود و فضای آرامشبخشی را در خانه بهوجود بیاورید بروید سراغ قالیهای کویری کرمان و اردکان. زمینه این قالیها مثل طبیعت کویر به رنگهای شتری، خاکستری و کرم است. طرحهای «کف ساده» قالیای که زمینه اطراف لچک و ترنج آن خالی از هر نوع نقشی است)، «محرمات»، «راه راه» و «قاب قرآنی» از همین نوع هستند.
اگر دنبال طرحهای مدرنی هستید که به مبل اسپرتتان بیاید، یکی از طرحهای هندسی «خشتی»، «قابقابی»، «میناخانی»، «بته جقه» اصفهان، کاشان یا اراک را بخرید.
اگر دنبال قالیهای خیلی ارزان هستید میتوانید طرحهای ریزماهی، محرابی و لچک ترنج استانهای همدان، کاشان و زنجان را بخرید که از پشم کلفت بافته میشود و همان فرش خرسک است.
از کجا فرش بخرم؟
اگر قصد خرید فرشی خوب و صد درصد دستباف ایرانی در تهران را دارید بازار سبزهمیدان، واقع در خیابان 15 خرداد تهران، بهترین مکان برای خرید این نوع کالا است.
در این محله میتوانید از تمام فرشهای دستباف ابریشم و کرک (پشم) کشور از قم، تبریز، اصفهان،نایین، قزوین، سبزوار، نیشابور ارومیه، کاشمر، بیجار، نجفآباد و طبس بازدید کنید و در نهایت باتوجه به پولی که در اختیار دارید انتخاب سلیقه کرده و فرش مورد نظر خود را خریداری کنید. البته در نقاط دیگری از تهران همچون سهروردی فرش عرضه میشود، اما برای این که مطمئن باشید خریدی صددرصد واقعی انجام میدهید بهتر است بازار سبزه میدان را انتخاب اول خود قرار دهید. یادتان نرود اگر میخواهید دست خالی برنگردید دست کم باید 10 چکپول 200هزار تومانی را از جیب مبارک کم کنید.
و حتما از فروشگاه های معتبر در هر شهری که هستید خرید نمایید.
لطفا برای نکات تکنیکی فرش دستباف که مثل یک حرفه ای بنظر برسید مطلب مربوط به این مطلب را در همین مجموعه بخوانید
جمع آوری شده:
سوتک
نصیری، محمدجواد، سیری در هنر قالی بافی ایران، انتشارات مولف، تهران،
همشهری آنلاین
پرشین پرشیا
ویستا
نظرات (0)